O wyborze rodzaju badania, zarówno w przypadku badań
prywatnych jak i refundowanych z NFZ,
decyduje indywidualnie lekarz kierujący,
w oparciu o przeprowadzone badanie
podmiotowe i przedmiotowe pacjenta.
Zobacz rodzaje badań
Poznaj wskazania i przeciwskazania do badania
Zapoznaj się z lista pracowni TK w MDC Voxel
Wśród badań wykonywanych w pracowniach tomografii komputerowej Voxel znajdują się procedury pozwalające na diagnostykę wszystkich okolic anatomicznych człowieka z uwzględnieniem aktualnych wytycznych dotyczących odpowiedniej metodyki oraz konkretnych wskazań do poszczególnych typów badań. Oprócz wykonywanych rutynowo badań uwzględniających najbardziej typowe wskazania i okolice anatomiczne przeprowadzamy również procedury stosowane u pacjentów ze szczególnymi problemami klinicznymi, nazywane badaniami wysokospecjalistycznymi
Pozwala ocenić tkankę nerwową, z rozróżnieniem na istotę szarą i białą, przestrzenie zawierające płyn mózgowo-rdzeniowy, układ komorowy i układ zbiorników pajęczynówki. Badanie wykonujemy bez przygotowania chorego w stanach nagłych, takich jak: uraz, różnicowanie udarów niedokrwiennych i krwotocznych, a także w diagnostyce krwotoków podpajęczynówkowych (SAH). Poza sytuacjami opisanymi powyżej, pacjent zawsze powinien być na czczo, ze względu na konieczność podania środka cieniującego dożylnie. Poza nielicznymi wyjątkami środek kontrastowy podaje się w przypadku podejrzenia procesów rozrostowych i/lub przerzutów, stanów zapalnych w obrębie mózgowia, opon mózgowych i kości.
Badanie wykonywane jest wyłącznie u chorych z przeciwwskazaniami do rezonansu magnetycznego (MR), mającego większą wartość diagnostyczną w ocenie przysadki, u których podejrzewa się zmiany rozrostowe przysadki mózgowej, najczęściej gruczolaki. Kierując pacjenta do tego badania należy pamiętać, że ze względu na użycie cienkiej warstwy służy ono wyłącznie do oceny przysadki mózgowej, siodła tureckiego, zatok jamistych i zbiorników pajęczynówki, okołosiodłowych i nadsiodłowych.
Przewaga aparatów wielorzędowych w tym przypadku polega m.in. na istotnym zmniejszeniu dawki promieniowania, co w TK okolic gałki ocznej jest bardzo istotne ze względu na ryzyko zaćmy. Poza tym zastosowanie jak w przypadku badania TK piramid kości skroniowych, warstw submilimetrowych pozwala na bardzo dokładną analizę zmian pourazowych w obrębie całej twarzoczaszki. Poza stanami pourazowymi i poszukiwaniu ciała obcego w oczodole, badanie wykonywane jest z użyciem środka cieniującego (pacjent powinien być na czczo). W przypadkach nieurazowych, TK jest wskazane tylko wtedy, gdy wynik rutynowo wykonywanego w tych sytuacjach USG jest wątpliwy. Badanie TK umożliwia ocenę nacieku nowotworowego z zewnątrz, przerzutów na gałkę oczną, struktury zewnątrzgałkowe oraz nowotworów pierwotnych gałki ocznej.
Badanie wskazane jest w ocenie wyrostków zębodołowych szczęki i żuchwy oraz po urazach twarzoczaszki. Badanie wykonujemy bez podania środka cieniującego, w przeciwieństwie do diagnostyki pacjentów z chorobą nowotworową (nowotwory pierwotne, przerzutowe oraz nacieki z narządów sąsiednich). Podczas badania pacjent zazwyczaj leży na brzuchu, z odgiętą do tyłu głową. Wykorzystanie wielorzędowego TK i cienkich warstw obrazowania wpływa na jakość rekonstrukcji trójwymiarowych, oraz umożliwia dokładniejszą ocenę struktur kostnych, co ma szczególne znaczenie w stanach pourazowych.
Badanie to służy ocenie zmian wrodzonych, stanów pourazowych i zapalnych. Wykonujemy ją metodą wysokiej rozdzielczości (HRCT), co nie wymaga podawania środków cieniujących, oraz wiąże się z niską dawką promieniowania dla pacjenta. Chorzy z podejrzeniem nowotworów pierwotnych lub wtórnych zatok, są badani z użyciem środka cieniującego i wtedy powinni do badania zgłaszać się na czczo. Pomimo różnych sposobów akwizycji danych (ułożenia pacjenta), zastosowanie wielorzędowych spiralnych TK pozwala na uzyskanie przekrojów czołowych, strzałkowych i poprzecznych przy użyciu rekonstrukcji wielopłaszczyznowych – MPR.
Dzięki wprowadzeniu do diagnostyki aparatów spiralnych, z opcją CINE (wielokrotne skanowanie na tym samym poziomie), możliwa jest nowoczesna ocena przepływu krwi w naczyniach włosowatych badanego obszaru. Metoda ta została zastosowana m.in. w ocenie ukrwienia mózgowia. Pozwala ona na uwidocznienie penumbry- obszaru niedokrwienia, przed powstaniem w nim nieodwracalnych zmian morfologicznych, czyli zawału. Klasyczna TK obrazuje obszary zawału, bez możliwości analizy penumbry. Perfuzja TK jest wprowadzana także do diagnostyki guzów mózgowia, wątroby, gruczołu krokowego oraz innych narządów.
W diagnostyce narządów znajdujących się w obrębie szyi przeprowadza się TK szyi, TK krtani i TK nosogardzieli. Badania te powinny być wykonywane po dożylnym podaniu środka cieniującego, do którego pacjent powinien pozostawać na czczo. Obrazowanie szyi wykonuje się w celu oceny węzłów chłonnych, nacieków zapalnych i nowotworowych, oraz ich stosunku do naczyń tętniczych, żylnych, dróg oddechowych lub ślinianek. Dokładność diagnostyki krtani zwiększa się istotnie przy zastosowaniu rekonstrukcji wtórnych, takich jak odwzorowanie objętościowe 3D, MIP, MPR i innych, pozwalających lepiej ocenić kształt, wielkość oraz zmiany dotyczące tego narządu.
To bardzo przydatne klinicznie badanie pojawiło się dzięki wprowadzeniu spiralnej TK, a jego jakość rozwija się wraz z ewolucją technologii wielorzędowej. Postęp technologiczny pozwala na badanie naczyń o coraz mniejszej średnicy. Obecnie tomografy wielorzędowe pozwalają na skanowanie podczas pojedynczego badania tak dużych zakresów anatomicznych, jak naczynia tętnicze kończyn dolnych wraz z tętnicami biodrowymi i końcowym odcinkiem aorty brzusznej. Aby zobrazować naczynia krwionośne, krążącą w nich krew, musimy zmieszać ze środkiem cieniującym, a ze względu na konieczność podania dużej jego ilości, zwykle 2 lub więcej ml/kg masy ciała, do badania używane są środki niejonowe, które zmniejszają ryzyko powikłań. Poza rutynową oceną przekrojów poprzecznych naczyń, istotnym elementem oceny w badaniu angio-TK są rekonstrukcje 2D i 3D wnętrza naczynia zawierającego krew ze środkiem cieniującym. Badanie może dotyczyć między innymi: naczyń mózgowych (poszukiwanie malformacji naczyniowej), tętnic szyjnych i kręgowych (ocena stopnia nasilenia zmian miażdżycowych), naczyń brzusznych (zwężenie głównych pni tętniczych, zwłaszcza tętnic nerkowych w poszukiwaniu przyczyny nadciśnienia), tętnic płucnych (zator tętnicy płucnej lub jej dużych rozgałęzień), aorty piersiowej i/lub brzusznej (diagnostyka tętniaków).
Tomografia komputerowa jest jedną z podstawowych technik badania jamy brzusznej. Pozwala ocenić narządy miąższowe – wątrobę, śledzionę, trzustkę, nerki, oraz jeśli wynik badania USG jest niejednoznaczny, potwierdzić rozpoznanie i przeprowadzić diagnostykę różnicową nowotworów pierwotnych/wtórnych oraz zmian łagodnych. Poza tym obrazujemy pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe zewnątrzwątrobowe oraz wewnątrzwątrobowe. Metoda ta pozwala również na badanie rozległości nacieków zapalnych i nowotworowych w obrębie ścian żołądka, jelita cienkiego i grubego, nadnerczy, oraz ocenę wznowy w loży po usuniętym guzie. Zawsze wymagane jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do badania. Polega ono na wypełnieniu pętli jelitowych 1-2% wodnym roztworem jodowego, niejonowego środka cieniującego, co pozwala zróżnicować wnętrze jelita, jego ścianę oraz sąsiadujące z jelitami struktury. Pacjent przed badaniem pozostaje na czczo 4-6 godzin. Ilość podanego doustnie płynu i czas podawania środka zależy od wskazań do badania. Dzięki spiralnym wielorzędowym tomografom komputerowym standardem obrazowania stały się dzisiaj badania dynamiczno – wielofazowe. Nowością są badania perfuzyjne w obrębie wątroby oraz trzustki.
Wykonywane jest celem różnicowania między przerzutami a malformacjami naczyniowymi wątroby oraz w podejrzeniu choroby nowotworowej trzustki; polega na skanowaniu tych narządów trójfazowo.
Możliwość badań dynamicznych pojawiła się wraz z wprowadzeniem aparatów spiralnych, a zwłaszcza wielonarządowych (aparat musi „nadążyć za przechodzeniem środka cieniującego przez łożysko tętnicze, włośniczkowe i żylne).
Wskazania do badania TK wątroby:
Protokół badania powinien uwzględniać, dostępne tylko w aparatach wielorzędowych, warstwy poniżej 1 mm (submilimetrowe). TK piramid kości skroniowych jest badaniem wysokiej rozdzielczości (HRCT), wykonywanym bez podania środka cieniującego (pacjent nie musi być na czczo). Pozwala na ocenę kosteczek słuchowych, ślimaka, kanałów półkolistych, przewodów słuchowych wewnętrznych i zewnętrznych, powietrzności komórek sutkowych, anomalii wrodzonych, zmian pourazowych, procesów rozrostowych łagodnych i złośliwych. Jakość obrazu otrzymywanego w rekonstrukcjach dwuwymiarowych i trójwymiarowych jest bardzo wysoka, a dzięki zastosowaniu spiralnej, wielorzędowej TK dostępne stają się również metody wtórnej obróbki obrazów, takie jak: wirtualna endoskopia ucha wewnętrznego, wielopłaszczyznowa rekonstrukcja danych (MPR) oraz odwzorowanie objętościowe (VR), co znacznie zwiększa wartość diagnostyczną badania.
Badanie wskazane jest przy podejrzeniu polipów jelita grubego, zmian pozapalnych, uchyłkowatości, nowotworów, jako badanie screeningowe oraz u wszystkich pacjentów, u których nie można wykonać kolonoskopii klasycznej. Standardem w wykrywaniu i diagnostyce schorzeń jelita grubego jest kolonoskopia klasyczna. Przed wprowadzeniem do diagnostyki obrazowej koloskopii wirtualnej możliwa była wyłącznie ocena jelit wypełnionych 1-2% roztworem niejonowych, jodowych środków cieniujących w klasycznym badaniu TK. Dzięki temu można było ocenić grubość ściany, zmianę położenia jelita, bądź zmianę szerokości jego światła. Koloskopia wirtualna pozwala na ocenę wewnętrznej powierzchni ścian jelit. Jest to możliwe wyłącznie na odpowiednich stacjach roboczych, komputerach o wysokiej mocy obliczeniowej, umożliwiających zaawansowaną rekonstrukcję trójwymiarową. Kolejnym warunkiem uzyskania czytelnego obrazu wnętrza jelita, jest całkowite opróżnienie jego światła z resztek pokarmowych, obowiązuje podobny sposób przygotowania pacjenta, jak do koloskopii tradycyjnej. Istnieje jednak szansa, że w najbliższej przyszłości do dyspozycji będziemy mieli środki cieniujące wiążące się z treścią pokarmową i pozwalające na odjęcie jej z obrazu.
Najczęstsze wskazania to ocena narządów klatki piersiowej w procesach nowotworowych łagodnych i złośliwych, zarówno pierwotnych jak i przerzutowych oraz w stanach zapalnych przewlekłych lub o nietypowym przebiegu. Kolejne grupy wskazań to ocena rozległości nacieku w nowotworach przełyku, zmiany węzłów chłonnych śródpiersia, zatorowość płucna, zmiany popromienne, nacieki nowotworowe wychodzące z osierdzia lub serca oraz urazy klatki piersiowej. Aby uzyskać intensywne wzmocnienie serca i dużych naczyń śródpiersia, należy podać dożylnie środek cieniujący. Możliwe jest wówczas odróżnienie zmian patologicznych od narządów niezmienionych. Dla wybiórczej oceny tkanki płucnej wykonujemy TK klatki piersiowej z rekonstrukcją HRCT, co zalecane jest w przypadkach pylicy płuc, chorób układowych tkanki łącznej, śródmiąższowego zwłóknienia płuc, rozstrzeni oskrzeli i rozedmy.
Wskazania:
Tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (HRCT, TKWR) – Diffuse lung diseases:
TK kanału kręgowego wykonuje się wyłącznie w celu oceny elementów kostnych w zmianach pourazowych, naciekach nowotworowych, oraz w chorobach zwyrodnieniowych drobnych stawów kręgosłupa. Innym wskazaniem są patologie krążka międzykręgowego i przylegających do niego powierzchni trzonów kręgów. Pacjenci do tego badania nie muszą być na czczo. Rutynowo badanie nie wymaga podania kontrastu.
TK tych narządów obejmuje dwa różne sposoby badania w zależności od wskazań. Do pierwszej grupy wskazań należą badania wykonywane bez stosowania środków cieniujących i mające na celu ocenę struktury kostnej w chorobie Pageta, dysplazji włóknistej, zmianach pourazowych, czy chorobie zwyrodnieniowej dużych stawów, w przypadku niejednoznacznego obrazu klinicznego i radiologicznego w zdjęciu RTG przeglądowym. Druga grupa wskazań, oprócz oceny struktur kostnych, obejmuje patologie tkanek miękkich wokół kości oraz nacieki zapalne i nowotworowe, szerzące się z kości na tkanki miękkie lub odwrotnie. Wskazania obejmują nowotwory łagodne i złośliwe kości i stawów, ocenę rozległości nacieków nowotworowych i ich stosunku do jamy szpikowej i tkanek miękkich, oraz przewlekłe i nietypowe stany zapalne kości i stawów. W tych przypadkach konieczne jest podanie środka cieniującego – pacjent powinien pozostawać na czczo. Wielorzędowe systemy TK, oprócz możliwości wnikliwej oceny skomplikowanych złamań (cienkie warstwy, retrorekonstrukcje i 3D), są w stanie uwidocznić również z wysoką jakością nawet tkanki miękkie, np. więzadła krzyżowe, dla których badaniem z wyboru jest rezonans magnetyczny. Dodatkowo nowoczesne oprogramowanie umożliwia nakładanie na siebie obrazów, z różnych poziomów przekroju kończyny, dla wyliczania kątów, np. antewersji, czy innych, pomocnych dla planowania zabiegów ortopedycznych.
Badanie służy do oceny pęcherza moczowego w procesach nowotworowych, węzłów chłonnych miednicznych, rozległości nacieków nowotworowych narządów rodnych, przed planowanym zabiegiem operacyjnym lub naświetlaniami, oraz dla oceny wznowy przy wątpliwym wyniku USG. Natomiast częstym wskazaniem u mężczyzn jest zbadanie rozległości procesu nowotworowego gruczołu krokowego i ewentualnej ekspansji na narządy sąsiednie, przy wątpliwym USG. Badanie to, analogicznie do TK jamy brzusznej, zawsze wymaga przygotowania pacjenta do badania, oczywiście poza urazami. Polega ono na wypełnieniu pętli jelitowych 1-2% wodnym roztworem jodowego, niejonowego środka cieniującego, co pozwala oddzielić wnętrze jelita od jego ściany oraz oddzielić jelito od sąsiadujących struktur. Poza tym pacjent przed badaniem pozostaje na czczo 4-6 godzin. Ilość podanego doustnie płynu zależy od tego, czy badanie to łączymy z tomografią jamy brzusznej, czy wykonujemy je jako odrębne badanie. Pacjenci, którzy poddają się wyłącznie TK miednicy alternatywnie, mogą mieć podany środek cieniujący doodbytniczo.
Kiedy warto rozważyć wykonanie badania serca metodą tomografii komputerowej:
Na czym polega przewaga badania TK tętnic wieńcowych nad klasyczną koronarografią?
Przeciwwskazania do badania:
O wyborze rodzaju badania, zarówno w przypadku badań prywatnych jak i refundowanych z NFZ, decyduje indywidualnie lekarz kierujący w oparciu o przeprowadzone badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta. Metodykę badania ustala każdorazowo lekarz radiolog na podstawie dostarczonego przez pacjenta skierowania, z uwzględnieniem aktualnych standardów medycznych i w oparciu o najnowszą wiedzę z zakresu wybranego problemu diagnostycznego oraz na podstawie analizy dostarczonych przez pacjenta badań poprzednich.
Lekarz radiolog prowadzący badanie może, na prośbę pacjenta, udzielić informacji o jego przebiegu, ewentualnej modyfikacji (w oparciu o zebrane z wywiadu dane dodatkowe), oraz możliwych skutkach ubocznych. Rutynowo, informacje o przebiegu badania przekazuje pacjentom technik elektroradiologii wykonujący daną procedurę bezpośrednio przed jej rozpoczęciem. O dożylnym podaniu środka kontrastowego w każdym przypadku decyduje lekarz radiolog prowadzący badanie. Decyzję podejmuje indywidualnie na podstawie posiadanej wiedzy medycznej o skutkach ubocznych stosowania dożylnych środków kontrastowych, z uwzględnieniem informacji o problemie diagnostycznym oraz aktualnym stanie zdrowia pacjenta.
Aktualne wytyczne dotyczące stosowania dożylnyh środków kontrastowych w diagnostyce obrazowej znajdują się na stronach ESUR (European Society of Urogenital Radiology).
Przeciwwskazania do użycia jodowych środków kontrastowych:
Uczulenie na jod
Wole toksyczne tarczycy
Planowanie leczenia raka tarczycy promieniotwórczym jodem
Szczegółowy wykaz badań dostępny jest w każdej Pracowni TK. Jeśli mają Państwo pytania dotyczące innych typów badań należy skonsultować się z naszym ekspertem. W każdej z pracowni uzyskają Państwo informacje dotyczącą wolnych terminów, czasu oczekiwania oraz możliwości refundacji badania przez NFZ.
