Rodzaje badań SPECT
Badania SPECT stosuje się w diagnostyce chorób kości, nerek, układ nerwowego, serca i naczyń, tarczycy, wątroby. Należy jednak wymienić inne grupy patologii, w których badania izotopowe również posiadają swoje zastosowanie:
- Scyntygrafia kości – przerzuty nowotworowe, zapalenie, zwyrodnienia, inne
- Scyntygrafia tarczycy, ocena jodochwytności
- Scyntygrafia serca – diagnostyka choroby wieńcowej, kwalifikacja do zabiegów inwazyjnych, wskazań do diagnostyki inwazyjnej szczególnie u chorych po zabiegach PCI, CABG. Amyloidoza serca.
- Scyntygrafia mózgu – badanie DATSCAN w diagnostyce choroby Parkinsona, różnicowanie drżenia
- Scyntygrafia hormonalnie czynnych guzów przewodu pokarmowego (carcinoid, gastrinoma, insulinoma)
- Scyntygrafia krwawienia z przewodu pokarmowego
- Scyntygrafia nowotworów pierwotnych i przerzutowych przy pomocy przeciwciał monoklonalnych i innych znaczników onkofilnych (o powinowactwie do guzów).
- Scyntygrafia przełykowego zarzucania
- Scyntygrafia nerek: ocena filtracji kłębuszkowej dla każdej nerki indywidualnie
- Scyntygrafia przytarczyc: lokalizacja gruczolaka przytarczyc
- Scyntygrafia rdzenia nadnerczy: nadciśnienie tętnicze wywołane guzem rdzenia nadnerczy
- Scyntygrafia ślinianek: guzy ślinianek, zaburzenia wydzielania śliny, zwłaszcza jednostronne
- Scyntygrafia szpiku kostnego: nacieczenie nowotworowe szpiku kostnego, zapalenie szpiku
- Scyntygrafia uchyłka Meckela: krwawienie z przewodu pokarmowego, zwłaszcza u dzieci
- Scyntygrafia węzła wartownika
- Limfoscyntygrafia
- Scyntygrafia żołądkowego zarzucania treści dwunastniczej: podejrzenie żółciowego zapalenia żołądka, zwłaszcza u dzieci
Rodzaje badań izotopowych wykonywanych w kardiologii
- Perfuzja mięśnia sercowego: badanie scyntygraficzne, tomografia emisyjna pojedynczego fotonu, SPECT – obejmuje ocenę ukrwienia serca (rezerwy wieńcowej).
- Badanie w kierunku amyloidozy serca – badanie SPECT.
- Badania PET serca
Wskazania do badania
Ocena żywotności miokardium oraz diagnostyka schorzeń zapalnych takich jak np. sarkooidoza serca, podejrzenie infekcji na sztucznych zastawkach, urządzeniach wszczepialnych.
- Poszukiwanie ognisk infekcji – badanie SPECT z użyciem znakowanych leukocytów.
Wskazania do badania
Podejrzenie zapalenia wsierdzia na sztucznych zastawkach, urządzeniach wszczepialnych, diagnostyka gorączki o nieznanej przyczynie.
Skierowanie na badanie podczas trwającej hospitalizacji lub przy wypisie, a także z poradni specjalistycznej.
Znakowane leukocyty wykorzystuje się również do lokalizacji stanu zapalnego w schorzeniach pozakardiologicznych.
Kardiologia nuklearna
Opis badania perfuzji mięśnia sercowego metodą SPECT
Badanie perfuzji mięśnia sercowego (SPECT serca) jest nieinwazyjną metodą obrazowania obciążeniowego, stosowaną głównie u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.
Metoda jest wysoce przydatna w diagnostyce w kierunku choroby wieńcowej oraz stratyfikacji ryzyka u chorych z rozpoznaną chorobą wieńcową – badanie kwalifikujące do koronarografii i rewaskularyzacji wieńcowej.
Wskazania do badania
Wskazania do badania zgodnie z wytycznymi ESC/PTK dot. postępowania w stabilnej chorobie wieńcowej (2013.r.) oraz rewaskularyzacji wieńcowej (2018.r.).
Badanie polega na ocenie rozmieszczenia o obrębie miokardium radiofarmaceutyku 99mTc-MIBI – substancji znakowanej izotopem promieniotwórczym. Znacznik 99mTc-MIBI (metoksy-izobutylo-izonitryl) na drodze biernej dyfuzji fizjologicznie gromadzi się w mitochondriach komórek prawidłowo ukrwionego serca, proporcjonalnie do lokalnego przepływu krwi w tętnicach wieńcowych. Niedokrwienie upośledza ten proces i skutkuje zmniejszeniem wychwytu znacznika przez mitochondria miocytów. Graficzne przedstawienie tego procesu uzyskuje się przy użyciu gammakamery.
Możliwość oceny lokalizacji i rozmiaru niedokrwienia w SPECT serca są przydatne do stratyfikacji ryzyka, dzięki czemu można uniknąć niepotrzebnych zabiegów inwazyjnych.
SPECT serca jest badaniem kwalifikującym do koronarografii i rewaskularyzacji wieńcowej.
Przebieg badania
Procedura obejmuje dwa etapy: badanie spoczynkowe i badanie obciążeniowe. W zależności od preferencji oba badania mogą być przeprowadzone tego samego dnia lub w czasie dwóch wizyt w zakładzie medycyny nuklearnej. Czas badania to łącznie maksymalnie 5 godzin. Test obciążeniowy obejmuje fizjologiczny wysiłek na bieżni lub obciążenie farmakologiczne – to ostatnie stosuje się u chorych, którzy z jakiegokolwiek powodu nie są w stanie wykonać odpowiedniego wysiłku fizycznego, a także u pacjentów z nieinterpretowalnym zapisem EKG: LBBB, rytm z urządzenia wszczepialnego np. z rozrusznika ICD.
Pacjent dwukrotnie otrzymuje dożylnie radiofarmaceutyk: w czasie spoczynku oraz w czasie obciążenia wysiłkiem/lekiem. Następnie przy użyciu gammakamery metodą tomograficzną dokonuje się rejestracji obrazów, uzyskując mapy rozkładu radioaktywności w mięśniu sercowym.
Interpretacja badania polega na porównaniu uzyskanych obrazów w obu fazach. Prawidłowy przepływ wieńcowy charakteryzuje się równomiernym gromadzeniem znacznika zarówno w spoczynku, jak i w czasie obciążenia. Zmniejszenie akumulacji 99mTc-MIBI po obciążeniu w skojarzeniu z prawidłowym wynikiem badania spoczynkowego dowodzi odwracalnego niedokrwienia (ryc.1.). Zmniejszony wychwyt znacznika w tym samym obszarze w spoczynku i po obciążeniu świadczy o obecności blizny.
Ujemna wartość predykcyjna badania SPECT serca jest bardzo wysoka i według danych z literatury wynosi do 98,8% co znaczy, że otrzymanie ujemnego wyniku badania wyklucza możliwość wystąpienia zawału serca i/ lub zgonu sercowego u 98,8% pacjentów poddanych badaniu w okresie średnio od 2 do 5 lat obserwacji.
Wskazania do badania SPECT serca
SPECT serca jest metodą preferowaną w stosunku do elektrokardiograficznej próby wysiłkowej u pacjentów po wcześniejszej interwencji wieńcowej: PCI lub CABG.
W porównaniu z klasycznym testem wysiłkowym EKG, metoda izotopowej oceny perfuzji mięśnia sercowego charakteryzuje się znacznie wyższą czułością: lepszą skutecznością diagnostyczną pod względem wykrywania CAD z istotnymi zwężeniami, dostarczaniem ilościowej oceny i lokalizacji obszarów niedokrwienia oraz możliwością diagnostyki w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w spoczynkowym EKG: np. LBBB, rytm z rozrusznika, gdzie SPECT jest metodą z wyboru.
Przeciwwskazania do badania SPECT serca
Ciąża, znana wcześniej alergia na MIBI. Niewydolność nerek nie jest przeciwwskazaniem do badania izotopowego.
Interpretacja badania
Obecność dużego obszaru odwracalnego niedokrwienia mięśnia sercowego (>10%) wiąże się z gorszym rokowaniem i pozwala identyfikować pacjentów, u których należy poszerzyć diagnostykę o koronarografię i przeprowadzić rewaskularyzację. Dane procentowe są zawsze podane na wyniku.
Przygotowanie do badania
- w dniu badania chory nie powinien spożywać posiłków. Dozwolone jest picie wody.
- 24h przed badaniem nie należy spożywać kawy, herbaty, czekolady, produktów typu „cola”, produktów zawierających kofeinę/teinę, również zielonej herbaty i kawy bezkofeinowej. Nie należy spożywać wzdymających potraw i surowych owoców.
- możliwie 24h przed badaniem odstawić betabloker, ca-bloker/nitrat. Przed badaniem i w dniu badania należy zażyć stale przyjmowane leki, popijając je wodą.
- w dniu badania pacjent zgłasza się do pracowni wyposażony w ok. 0.5l wody oraz tłusty posiłek – służy to przyśpieszeniu eliminacji izotopu z przestrzeni podprzeponowej i lepszemu obrazowaniu serca (np. jogurt, ale nie 0%).
- test na bieżni – wymagane sportowe obuwie.
- dokumentacja kardiologiczna do wglądu.
Skierowanie i odpłatność
Badanie jest refundowane
Na badanie perfuzji mięśnia sercowego może skierować lekarz specjalista: kardiolog lub lekarz innej specjalności. Pacjent zgłasza się ze skierowaniem, dokumentacją kardiologiczną.
Badanie jest refundowane, jeśli skierowania są wystawione z poradni specjalistycznej posiadającej aktualną umowę z NFZ lub z oddziału szpitalnego w dniu wypisu pacjenta: w epikryzie należy umieścić informację „wydano skierowanie na badanie SPECT serca” a pacjentowi wydać skierowania w formie papierowej lub elektronicznej. Instytucja kierująca nie ponosi kosztów badania.
Uwaga
Wymagane są 2 skierowania do Zakładu Medycyny Nuklearnej: na badanie spoczynkowe i na badanie obciążeniowe (test wysiłkowy lub farmakologiczny).
Pracownia kardiologii nuklearnej
Kontakt
ul. Ceglana 35
40-514 Katowice
Pn-Pt: 7:00 – 21:00
