Dla lekarzy - Pozytonowa tomografia emisyjna (PET-TK)

Informacje

Pozytonowa tomografia emisyjna (PET-TK)

Badanie PET-TK – pozytonowa tomografia emisyjna połączona z tomografią komputerową – to innowacyjna metoda diagnostyki obrazowej, która pozwala na wykonanie szybkiego, bezbolesnego i bezpiecznego badania ciała pacjenta. Przed badaniem pacjent otrzymuje dożylnie preparat zwany radiofarmaceutykiem, najczęściej jest to 18F fluorodeoksyglukoza – FDG. Izotop promieniotwórczy fluoru zawarty w tym preparacie charakteryzuje się krótkim czasem połowicznego rozpadu dzięki czemu dawka promieniowania jest bezpieczna dla pacjenta.

Metabolizm fluorodeoksyglukozy jest identyczny z glukozą i dużo intensywniejszy w komórkach nowotworowych, niż w komórkach zdrowych, pozwala to na zlokalizowanie i wczesne wykrycie choroby, jeszcze przed uwidocznieniem się zmian strukturalnych. Podczas badania całego ciała jednocześnie wykonywane jest skanowanie PET, przedstawiające wychwyt zgromadzonego w ciele znacznika oraz tomografia komputerowa, obrazująca struktury anatomiczne ciała. Połączenie tych dwóch metod (PET-TK) pozwala na bardzo dokładną ocenę zmian metabolicznych zachodzących w komórkach oraz identyfikację ognisk choroby i określenie ich położenia.

Badanie PET-TK stosowane jest głównie w chorobach onkologicznych, a także w wybranych schorzeniach kardiologicznych i neurologicznych. W niektórych przypadkach nowotworu daje możliwość postawienia ostatecznego rozpoznania, co było trudne na podstawie innych technik obrazowania.

Połączenie metod PET i TK umożliwia obrazowanie zarówno własności anatomicznych jak i czynnościowych badanego narządu, pozwalając na diagnostykę patologii na poziomie komórek, co ma szczególne znaczenie dla identyfikacji wczesnych zmian nowotworowych. Badanie umożliwia lokalizację ogniska pierwotnego niektórych nowotworów, oceny ich zaawansowania, ewentualnie ocenę wznowy procesu chorobowego. W niektórych typach nowotworów daje możliwość oceny skuteczności stosowanego leczenia np. chemioterapii, dzięki temu możliwa jest ewentualna zmiana schematu leczenia. Umożliwia również planowanie radioterapii, przeprowadzanej pod kontrolą PET. Istotną informacją jest możliwość oceny drobnych zmian, które nie są możliwe do zobrazowania za pomocą innych technik radiologicznych.

Zastosowanie kliniczne

Szybkie badanie ciała

Badanie PET-TK to innowacyjna metoda diagnostyki obrazowej, która pozwala na wykonanie szybkiego badania ciała pacjenta, umożliwiając:

Wczesną identyfikację zmian nowotworowych

Ocenę zaawansowania choroby nowotworowej

Precyzyjne planowanie przedoperacyjne i leczenia

Monitorowanie leczenia

Wczesne określanie skuteczności leczenia

Najszybsze wykrycie wznowy choroby nowotworowej

Refundacja przez NFZ

Aktualne wskazania

Badanie PET-TK jest w pełni finansowane przez NFZ jeżeli Pacjent spełnia określone kryteria (zgodne z Zarządzeniem Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 października 2011 r. )

Choroby nowotworowe

pojedynczy guzek płuca o średnicy > 1 cm, w celu różnicowania pomiędzy jego łagodnym i złośliwym charakterem, przy braku rozpoznania innymi dostępnymi metodami;
niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny jego zaawansowania przed planowaną resekcją lub radykalną radioterapią, jeżeli inne badania nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania (z wyjątkiem raka oskrzelikowo-pęcherzykowego i nowotworów neuroendokrynnych lub rozpoznanych wcześniej przerzutów odległych)
niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny resztkowej choroby po indukcyjnej chemioterapii
chłoniak Hodgkina i chłoniaki nie-hodgkinowskie, w celu wstępnej oceny stopnia zaawansowania lub oceny skuteczności chemioterapii lub wczesnego rozpoznania nawrotu, jeżeli inne badania obrazowe nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania;
rak jelita grubego, w celu przedoperacyjnej oceny zaawansowania lub wczesnego rozpoznania nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń markerów lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
rak przełyku, w celu oceny zaawansowania przed leczeniem i wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
ocena patologicznej zmiany budzącej podejrzenie raka zlokalizowanej w trzustce lub w wątrobie, jeżeli rozpoznanie innymi dostępnymi metodami jest niemożliwe;
rak piersi, w celu wykluczenia odległych przerzutów, kiedy wyniki innych badań są niejednoznaczne lub w przypadku przerzutów do pachowych węzłów chłonnych z ogniska o nieznanym położeniu i podejrzeniem ogniska pierwotnego w gruczole piersiowym;
czerniaki z klinicznymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych w celu wykluczenia przerzutów do narządów odległych, z potencjalnie operacyjnymi przerzutami do narządów odległych lub z przerzutem bez ustalonego ogniska pierwotnego;
rak jajnika, w celu wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w przypadku wzrostu stężeń Ca 125 lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych);
nowotwory nabłonkowe głowy i szyi, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu i w ocenie miejscoworegionalnego zaawansowania, jeżeli wyniki innych badań są niejednoznaczne;
nowotwory złośliwe mózgu, w celu wczesnego rozpoznania nawrotu lub dla określenia miejsca biopsji;
rak tarczycy, w celu lokalizacji ogniska nawrotu w przypadku wzrostu stężenia tyreoglobuliny, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu (niezbędne wcześniejsze wykonanie scyntygrafii 131I);
podejrzenie przerzutów do kości, jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska nawrotu nowotworu (preferowany znacznik 18F);
planowanie radykalnej radioterapii o modulowanej intensywności wiązki, w celu oceny rozkładu żywotnych komórek nowotworowych, hipoksji lub proliferacji guza, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
nowotwory jądra (z wyjątkiem dojrzałych potworniaków), w celu oceny ich zasięgu i skuteczności leczenia (w tym obecności resztkowego guza i rozpoznania nawrotu), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
rak gruczołu krokowego i rak nerki, w celu rozpoznania nawrotu (przerzutów) po radykalnym leczeniu (tylko za pomocą PET ze znakowaną choliną lub octanem), jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
mięsaki, w celu oceny skuteczności chemioterapii (po 1-3 kursach, w porównaniu z wyjściowym badaniem) i wczesnego wykrycia nawrotu, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;
nowotwory podścieliska przewodu pokarmowego (GIST), w celu monitorowania odpowiedzi na molekularnie ukierunkowane leczenie;
przerzuty o nieznanym punkcie wyjścia, w celu lokalizacji guza pierwotnego, jeżeli nie jest to możliwe przy użyciu innych dostępnych badań.

Choroby serca

badania perfuzyjne serca:
- podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli inne badania diagnostyczne (w tym szczególnie badanie perfuzyjne SPECT) nie pozwalają na jednoznaczne określenie rozpoznania – jako badanie rozstrzygające;
- podejrzenie choroby niedokrwiennej w grupie chorych o pośrednim ryzyku zachorowania, jeśli czynniki obiektywne wskazują na możliwość uzyskania wyniku fałszywego w klasycznych badaniach SPECT (otyłość, mastektomia, duży biust, wszczepy, inne) – jako badanie podstawowe;
badanie w kierunku oceny żywotności mięśnia sercowego.

Choroby układu nerwowego

Rozpoznana padaczka lekooporna z planowanym leczeniem operacyjnym.
(Zgodnie z załącznikiem nr 4 do Zarządzenia Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 października 2011 r.)

Obrazy kliniczne

Wskazania neurologiczne

Prawidłowy metabolizm glukozy w mózgu

Wynik nieprawidłowy

Obraz metabolizmu glukozy u pacjenta po przebytym udarze mózgu. Widoczny jest zanik metabolizmu glukozy w obszarze przebytego udaru w roku 2005.

Prawidłowy obraz aktywności metabolicznej glukozy w mózgu

Przerzut czerniaka skóry do prawej półkuli mózgu

Przerzut czerniaka skóry do prawej półkuli mózgu (strzałki wskazują lokalizację zmiany)

Utrwalony deficyt metabolizmu glukozy u pacjenta po przebytym udarze mózgu

Wskazania kardiologiczne

Prawidłowy metabolizm glukozy w mięśniu sercowym

Przekrój tomograficzny z badania PET

Przekroje tomograficzne z fuzji obrazów badania PET i TK

Obniżony ale zachowany metabolizm glukozy u pacjenta z chorobą niedokrwienną mięśnia sercowego